Πῶς μποροῦμε νά ταπεινωθοῦμε; Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης (ἀπόσπασμα ὁμιλίας)

Περί θυμοῦ καί ἀοργησίας Δ' - Ἁγίου Παϊσίου,

20-3-2021, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου 

Ακούστε όλη την ομιλία εδώ: 

https://www.youtube.com/watch?v=FGHQdJ-xD7w&t=5566s

Ερώτηση: Γέροντα, πώς μπορούμε να ταπεινωθούμε; 

Απάντηση: Οι δρόμοι για να ταπεινωθούμε, μάς λέει ο Αββάς Δωρόθεος, είναι τρεις. Τα έχουμε πει και άλλη φορά, να τα ξαναπούμε. 

Ο πρώτος είναι να βάζουμε τον εαυτό μας κάτω από όλους, να μπαίνουμε στην χειρότερη θέση, στην τελευταία θέση. Είσαι σε ένα τραπέζι, κάτσε στο τέρμα, στο τέλος. Είναι μια σειρά ανθρώπων που πρόκειται να πάνε να πάρουν κάτι, δεν ξέρω τι, κάτσε τελευταίος. Πήγες στην εκκλησία; Κάτσε πίσω – πίσω, μην πας μπροστά – μπροστά, ταπεινώσου. Πήγαινε στην τελευταία θέση, στον έσχατο τόπο, όπως λένε οι Πατέρες. 

Βάλε τον εαυτό σου κάτω από όλη την κτίση, όπως λέει ο Αββάς Σισώης. Όχι μόνο κάτω από τους ανθρώπους.Δηλαδή να λες ότι είμαι ο πιο αμαρτωλός και να το πιστεύεις, αλλά να λες ότι είμαι και ο πιο άχρηστος, και ο πιο ανόητος κλπ. κλπ. όλα αυτά, αλλά να λες ότι είσαι και κάτω και από όλους τους δαίμονες, γιατί τους υπακούς. 

Σου λέει ο δαίμονας, ας πούμε, στο αυτί: «Άντε τώρα, βγες λίγο έξω από την εκκλησία, να πάρεις λίγο αέρα και ξαναγυρνάς». Και εσύ του κάνεις υπακοή, σηκώνεσαι και βγαίνεις. Ή πριν τελειώσει η εκκλησία σου λέει: «Άντε φύγε τώρα», ή σου λέει: «Πήγαινε να ανάψεις ένα κερί και φύγε» και τον ακούς. Άρα είσαι υποτακτικός του, άρα είσαι κατώτερός του. 

Οπότε να λες, λένε οι Άγιοι, ότι είσαι κατώτερος και από όλους τους δαίμονες. Και το τρίτο, να βάζεις τον εαυτό σου και κάτω από όλα τα κτίσματα και από τις πέτρες και από τα χώματα και από τις ακαθαρσίες ακόμα. 

Να θεωρείς τον εαυτό σου αισχρότερο από όλα τα κτίσματα, γιατί; Γιατί όλα αυτά είναι στο κατά φύσιν,  όπως τα έφτιαξε ο Θεός. Όλη η κτίση, η Δημιουργία, δεν αλλοιώθηκε, αλλά εμείς οι άνθρωποι αλλοιωθήκαμε, αλλοιώσαμε τον εαυτό μας και πήγαμε και πέσαμε στο παρά φύσιν, εξαιτίας της παρακοής μας. 

Άρα είμαστε πιο αισχροί από όλα τα κτίσματα. Ενώ αυτά είναι στο κατά φύσιν, εμείς είμαστε στο παρά φύσιν. Και έτσι με αυτούς τους λογισμούς ο άνθρωπος μπαίνει κάτω από όλους και από όλα. Και αυτό είναι πάρα πολύ σπουδαίο και μεγάλο, έλεγε ο Αββάς Σισώης , ο Άγιος Σισώης ο Μέγας. 

Το δεύτερο για να φτάσουμε στην ταπείνωση είναι να αγαπήσουμε τον σωματικό κόπο, λέει ο Αββάς Δωρόθεος, την νηστεία δηλαδή, την αγρυπνία, τις γονυκλισίες, τις μετάνοιες, την κακοπάθεια γενικά του σώματος για χάρη του Χριστού. 

Γιατί αυτό τώρα; Πώς συνδέεται με την ταπείνωση; Η κακοπάθεια, ο σωματικός κόπος ταπεινώνει το σώμα και ανάλογα με την κατάσταση του σώματος, διαμορφώνεται και η κατάσταση της ψυχής. 

Αλλιώς νοιώθουμε όταν είμαστε λίγο ξενυχτισμένοι, λίγο ταλαιπωρημένοι, είμαστε ταπεινωμένοι και στην ψυχή. Και αλλιώς νοιώθουμε όταν έχουμε φάει πολύ καλά, έχουμε κοιμηθεί πολύ καλά, είναι όλα έτσι ευχάριστα και άνετα και νοιώθουμε δυνατοί. Τότε και η ψυχή έχει μια έπαρση. 

Αλλιώς νοιώθει, λέει ο Άγιος επίσης, αυτός που κάθεται πάνω σε ένα άλογο, ή σε ένα χρυσοστόλιστο άρμα και αλλιώς νοιώθει αυτός που είναι ρακένδυτος και πάει με τα πόδια. 

Η κατάσταση δηλαδή στην οποία βρίσκεται το σώμα, επηρεάζει την κατάσταση της ψυχής. Το τι ρούχα φοράμε, αν είναι πολυτελή, αν είναι ο άνθρωπος στολισμένος, όλα αυτά επιδρούν και στο φρόνημα της ψυχής. 

Γι’ αυτό μας λένε οι Άγιοι, όλα να είναι ταπεινά και τα ρούχα σας και ο τρόπος που μιλάτε και ο τρόπος που περπατάτε και το σπίτι που μένετε, γιατί όλα αυτά βοηθάνε στην ταπείνωση. Όταν λοιπόν ταπεινώνεται το σώμα, κακοπαθεί, συνταπεινώνεται και η ψυχή. 

Γι’ αυτό λέει ο Άγιος Δωρόθεος, ο δεύτερος δρόμος που μας πάει στην ταπείνωση είναι να αγαπήσουμε τον σωματικό κόπο. Και είναι κάτι που δυστυχώς οι άνθρωποι, και μάλιστα οι σύγχρονοι άνθρωποι, το μισούν αυτό, ή τέλος πάντων, δεν το θέλουν, το αποστρέφονται. 

Και οι γονείς αυτό το περνάνε στα παιδιά και τους λένε: «Κοίταξε να σπουδάσεις, να μην γίνεις χειρώναξ να κάνεις δουλειές χειρωνακτικές και κουράζεσαι, να έχεις γραβάτα και κοστούμι, να πηγαίνεις στο γραφείο, κύριος». Έτσι περνάνε οι γονείς στα παιδιά αυτό το ιδανικό, της άνεσης, της καλοπέρασης και της αποφυγής του σωματικού κόπου, ενώ αυτό είναι ολέθριο. 

Σε λίγο καιρό, όπως μας λένε οι ειδικοί και οι επιστήμονες το λένε, που έρχεται η πείνα, θα αναγκαστούμε να γίνουμε χειρώνακτες, να δουλέψουμε λίγο τη γη, να φυτέψουμε, για να έχουμε κάτι να φάμε. Όταν δεν θα υπάρχει τίποτα, που θα βρεις;

 Γι’ αυτό λέει ο Άγιος Παΐσιος να έχεις ένα κτηματάκι να το καλλιεργείς, να έχεις λίγο κήπο, να έχεις καμιά κοτούλα, για να έχεις να τρως, στον καιρό αυτό που θα έρθει η μεγάλη πείνα, που όλοι οι Άγιοι Πατέρες μας έχουν προφητέψει. 

Και το τρίτο, ο τρίτος δρόμος. λέει ο Αββάς Δωρόθεος, είναι να προσεύχεσαι αδιάλειπτα, γιατί όταν προσεύχεσαι αδιάλειπτα, λες για παράδειγμα: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με», εκείνη την ώρα τι κάνεις; Αφήνεσαι, κρεμιέσαι από τον Θεό, αφήνεσαι στον Θεό. 

Και ό, τι κάνεις πλέον δεν το αποδίδεις στον εαυτό σου, αλλά στον Θεό. Και λες: «Εσύ Θεέ μου, αν με βοηθήσεις, θα μπορέσω να κάνω οτιδήποτε καλό. Αν δεν με βοηθήσεις, δεν μπορώ να κάνω τίποτα καλό. Σε παρακαλώ, ελέησέ με». 

Με την προσευχή λοιπόν, φεύγει αυτή η αυτοπεποίθηση που είναι η υπερηφάνεια, φεύγει αυτή η ιδέα ότι επαρκώ μόνος μου, δεν χρειάζομαι, όπως λένε κάποιοι ταλαίπωροι, ούτε Θεό, ούτε αφέντη, δεν χρειάζομαι τίποτε, ούτε Σωτήρες, ούτε Μεσσίες, εγώ μόνος μου μπορώ. Φεύγει αυτό και εξαρτάσαι από τον Θεό. 

Αυτά τα τρία λοιπόν, συνοψίζουμε: 

1) Να βάζουμε τον εαυτό μας κάτω από όλους και από όλα. 

2) Να αγαπήσουμε το σωματικό κόπο. 

3) Να προσευχόμαστε αδιάλειπτα. 

Απομαγνητοφώνηση 7λεπτου αποσπάσματος ομιλίας: 1.08΄ – 1.15

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΑΠΟ: https://www.hristospanagia.gr/%CF%80%E1%BF%B6%CF%82-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%BF%E1%BF%A6%CE%BC%CE%B5-%CE%BD%CE%AC-%CF%84%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%B8%CE%BF%E1%BF%A6%CE%BC%CE%B5-%E1%BC%80%CF%81%CF%87-%CF%83%CE%AC/